اینترنت اشیا صنعتی (IIoT یا The Industrial Internet of Things)

” اینترنت اشیا صنعتی ” در واقع از زیرمجموعه های “اینترنت اشیا” محسوب می شود. در کل، مفهوم اینترنت اشیا اتصال دستگاه های مختلف به یکدیگر از طریق اینترنت است. به کمک اینترنت اشیا برنامه ها و دستگاه های مختلف می توانند از طریق اتصال اینترنت با یکدیگر و حتی انسان تعامل و صحبت کنند. برای نمونه می توان به یخچال های هوشمند که به اینترنت متصلند و شما را از موجودی و تاریخ انقضا مواد خوراکی داخل یخچال با خبر می سازند اشاره نمود. در واقع، اینترنت اشیا شما را قادر می سازد تا اشیا مورد استفاده خود را از راه دور و به کمک زیرساخت های اینترنتی مدیریت و کنترل کنید. اینترنت اشیا فرصت هایی ایجاد می کند برای ادغام مستقیم دنیای فیزیکی و سیستم های مبتنی بر کامپیوتر، سیستم هایی مانند؛ خودروهای هوشمند، یخچال های هوشمند و خانه های هوشمند که این روزها در مباحث و مجالس مختلفی به آن ها اشاره می شود و لازم است که بدانید همه این دستگاه ها در زیر مجموعه اینترنت اشیا قرار می گیرند. اینترنت اشیا می تواند داده ها را جمع آوری کرده و آنها را به اشترام بگذارد. این داده های جمع آوری شده به یک مرکز داده ابری ارسال می شوند و سپس با دیگر کاربرها، به اشتراک گذاشته می شوند. اینترنت اشیا سبب افزایش اتوماسیون و خودکارسازی در خانه ها، مدارس، محل کار و صنایع خواهد شد.

به کابرد اینترنت اشیا در صنعت، “اینترنت اشیا صنعتی” می گویند که از آن با IIoT یا Industry 4.0  یاد می شود. اینترنت اشیا صنعتی انقلابی را در تولید با فراهم آوردن امکان دستیابی به مقادیر بسیار بیشتری از داده ها، با سرعتی بسیار بالاتر و بهره وری بیشتر فراهم کند. تعدادی از شرکت های نوآور شروع به اجرا و پیاده سازی اینترنت اشیا صنعتی با استفاده از دستگاه های هوشمند متصل به هم، در کارخانه های خود کرده اند.

معماری و ساختار اصلی اینترنت اشیا صنعتی

به کمک این ساختار، شما می توانید به هر داده ای از طریق یک سرور MQTT دسترسی داشته باشید. این ساختار می تواند داده ها را دریافت و با دیگر کاربرها تبادل کند تا بدین طریق بتوان راهکار هایی جهت استفاده و بهره وری از امکانات صنعتی فراهم کرد.

مزایا اینترنت اشیا صنعتی چیست؟

 اینترنت اشیا صنعتی می تواند به طور قابل توجهی بهبود اتصال، بهره وری، مقیاس پذیری، صرفه جویی در زمان و صرفه جویی در هزینه برای سازمان های صنعتی در پی داشته باشد. امروزه شرکت ها از اینترنت اشیا صنعتی از طریق راه هایی همچون صرفه جویی در هزینه ها، صرفه جویی در هزینه های پیش بینی شده، افزایش ایمنی و سایر کارایی های عملیاتی، بهره می برند. شبکه های اینترنت اشیا صنعتی که تجهیزات هوشمند را به یکدیگر متصل کرده اند، باعث می شود تا داده ها بین تمامی بخش ها از جمله افراد، کارخانه و … تبادل شود. مدیران بخش های صنعتی می توانند به کمک اینترنت اشیا صنعتی بر چونگی انجام و پیشرفت فعالیت های شرکت شان نظارت داشته باشند. بدین طریق آنها می توانند تصمیمات لازم را جهت پیشرفت، اتخاذ کنند.

 

پروتکل های اینترنت اشیا صنعتی

یکی از مسائلی که در رابطه با استفاده از اینترنت اشیا صنعتی به میان می آید، این است که شبکه ها و ساختار های متفاوت در صنایع، از پروتکل های متفاوتی جهت ارسال و دریافت داده ها استفاده می کنند. امروزه پروتکل های گوناگونی در اینترنت اشیا صنعتی وجود دارند از جمله: QPC-UA یا MQTT که مخفف The Message Queueing Telemetry Transport است.

چالش های پیش رو اینترنت اشیا صنعتی

بزرگترین چالش هایی که در رابطه با استفاده از اینترنت اشیا صنعتی وجود دارد، قابلیا تعامل و همکاری و امنیت است. یک فرد صاحب نظر در این زمنیه گفته است: ” در صنایع و شرکت ها اجزا و تجهیزات مختلفی وجود دارند که هر یک از آنها امکان دارد از پروتکل خاصی پیروی کنند. قابلیت تعامل و همکاری این تجهیزات با یکدیگر که از این پروتکل های مجزا بهره می برند، چالشی است که باید از سر راه برداشته شود”. پروتکل Ignition یک راه حل برای این مشکل است، زیرا می تواند پروتکل و پلتفرم های متفاوتی را پشتیبانی کرده  و یک استاندارد واحد را داشته باشد.

شرکت ها نیاز دارند تا از امنیت داده های خود اطمنیان داشته باشند. گسترش استفاده از سنسورها و دیگر دستگاه های هوشمند و متصل به یکدیگر باعث شده تا بحث امنیت و در معرض خطر قرار گرفتن داده ها، به میان آید. پروتکل MQTT یکی از بهترین پروتکل های موجود در ساختار اینترنت اشیا صنعتی است که می تواند امنیت داده ها را به بهترین شکل تضمین کند.

 

چه چیزهای در مورد اینترنت اشیا صنعتی جدید است؟

آیا  اینترنت اشیا صنعتی همان چیزی است که ما سالیان سال از آن استفاده می کردیم؟ چیزی که در گذر زمان دچار تغییراتی عمده شده، این است که حجم داده ها، نحوه به دست آورن داده ها و نحوه استفاده از آنها دچار تغییر شده است.

تجهیزات کارخانه ها در طول دهه های گذشته داده های بسیاری تولید نموده اند؛ اما امروزه اصطلاحات بسیاری وجود داشته که می توان به کمک آنها داده ها را توصیف نمود؛ همچون: تولید هوشمند، صنعت 4.0 یا Industry4.0، اینترنت اشیا صنعتی (IIoT)، کارخانه دیجیتال، دیجیتال سازی یا  ، IT عملیاتی، تجزیه و تحلیل تولید، تجزیه و تحلیل توصیفی، تجزیه و تحلیل پیش بینی، تجزیه و تحلیل عملیاتی و کارخانه های هوشمند و متصل به اینترنت اشیا.

تمامی این اصطلاحات سه مرحله را نشان داده که همگی به سوی یک هدف مشترک هدایت می شوند:

  1. دریافت اطلاعات تولید
  2. ترجمه این داده ها به اطلاعات قابل اجرا و پیاده سازی
  3. استفاده از این اطلاعات عملی در جهت بهبود عملیات و پیشرفت.

چیزی که در گذر زمان دچار تغییراتی عمده شده، این است که حجم داده ها، نحوه به دست آورن داده ها و نحوه استفاده از آنها دچار تغییر شده است.

زمانی که صحبت از اینترنت اشیا صنعتی و Industry 4.0 می شود، اغلب مطلابی همچون مطلب زیر شنیده می شود: “این کار در واقع همان چیزی است که ما در طول سالیان و دهه های گذشته از آن استفاده می کردیم”!

 

تاریخچه ای کوتاه پیرامون اتوماسیون کارخانه ها

من 20 سال است که در حوزه ادغام سیستم های اطلاعاتی کارخانه ها و پروژه ها به فعالیت مشغول هستم. برای اینکه بتوانیم تغییرات حال و موجود را بهتر درک کنیم، نیاز است تا بدانیم از چه زمانی و با چه امکاناتی شروع کرده ایم.

اتوماسیون یا خودکار سازی کارخانجات با به کار آمدن قطعاتی همچون “رله ها، مدارات پالسی” روی کار آمد. متخصصان برق مجبور بودند به طور جداگانه رله ها را تغییر داده تا ویژگی های عملیاتی شان تغییر یابد. با پیشرفت کنترل کننده های نرم افزاری PLC باعث شد تا از سیم کشی ها و پیچیدگی های آن تا حد زیادی کاسته شود. PLC مخف Programable logic contorerl  به معنی برنامه کنترل منطقی می باشد که برنامه نوشته شده توسط کامپیوتر را از کامپیوتر به کنتاکتور ها یا رله ها توسط مدار رابط یا اینتر فیس انتقال میدهد و طبق برنامه ذکر شده دستگاه ها را راه اندازی و کنترل می نمایید. از PLC می توان در انواع دستگاهها و كارخانه ها استفاده كرد و مثلاً برای اتوماسیون خطوط تولید كار خانه ها ، ایجاد فرآیند اتوماتیك و پیچیده در دستگاههای مختلف صنعتی و همچنین طراحی BMS می توان از PLC استفاده نمود.

از آنجا بود که نحوه کنترل و خودکارسازی صنایع دچار تغییر شد. هر یک از این پیشرفتها راهی برای جمع آوی بهتر داده ها به میان آورد؛ اما به طور مستقیم باعث نشد که این اطلاعات جمع آوری شده به اطلاعات قابل پیاده سازی و قابل انجام تبدیل شوند.

چرا اینترنت اشیا صنعتی بهتر است؟

چیزی که باعث تفاوت میان اینترنت اشیا صنعتی و هر آنچه که قبل از آن بوده، شده، درواقع این است که اینترنت اشیا صنعتی باعث دسترسی بهتر به داده ها و استفاده بهینه تر از آنها شده است.  به طور خلاصه، اینترنت اشیا صنعتی باعث شده تا تجهیزات از سطح جمع آوری اطلاعات تا سطح پیاده سازی، با یکدیگر ارتباط داشته باشند. در حالیکه در گذشته اجزای همچون تجهیزات و سیستم ها، سنسور ها، آلارم ها و … بطور جداگانه به یکدیگر متصل بودند؛ اما امروزه این اجزا به یک ساختار واحد متصل بوده که می تواند توسط کاربر قابل دستیابی باشد.

به کمک اینترنت اشیا صنعتی، داده های کارخانه ها و صنایع به یک شبکه و ساختار یکپارچه متصل می شوند. نحوه استفاده و کاربردی که شما مد نظر دارید، موتورهای تجزیه و تحلیل و دستگاه ها همگی می توانند به این زیرساخت دسترسی داشته باشند تا این اطلاعات را بنا بر نوع نیاز، به آن دسترسی یا در آن تغییری اعمال کنند. پروتکل قدیمی “نقطه به نقطه یا Piont to Point” به پروتکل جدیدتری به نام Broadcast-Subscribe Model تغییر یافته است.

با استفاده از این مدل به مزایای بسیاری می توان دست یافت. یکی از مهمترین موارد این است که چگونه خطر اضافه کردن قابلیت های برنامه های کاربردی به زیرساخت های کارخانه را کاهش می دهد.

استفاده ها و کاربرد های جدید، تهدیدی برای کاربرد ها و اهداف قبلی محسوب نمی شود

در واقع این امر به چه معناست؟ فرض کنید کلیدی در یک قسمت تعبیه شده که به کمک آن می توانید کنترل و روشنایی نور را در قسمتی، فراهم کنید. هر زمان که اپراتوری این کلید را فشار دهد، بنا به درخواست او محیط روشن یا خاموش خواهد شد.

چیزی که باعث تفاوت میان اینترنت اشیا صنعتی و هر آنچه که قبل از آن بوده، شده، درواقع این است که اینترنت اشیا صنعتی باعث دسترسی بهتر به داده ها و استفاده بهینه تر از آنها شده است.

اما فرض کنید شرایطی پیش می آید که شما می خواهید کارکرد این کلید را عوض کنید؛ مثلا با فشردن و نگه داشتن این کلید به مدت 2ثانیه، عملی برای شما انجام شود. به کمک اینترنت اشیا صنعتی، می توانید عملکرد جدیدی را برای این کلید تعریف کرده تا این کلید بنا به درخواست شما، فرامین را انجام دهد.

اما اگر از ساختار قبلی استفاده کنید، همین تبدیل ساده و تغییر عملکرد در کلید مذکور، می تواند تبدیل به یک کابوسی برای شما شود! زیرا تغییراتی بسیاری باید در سیستم لحاظ شود تا این کلید، در عملکردش تغییری ایجاد شود. به مرور زمان متوجه خواهید شد که برای چنین تغییری در ساختار و کدهای برنامه، تنها افراد معدودی در شرکت شما وجود دارند که قادر به انجام چنین کاری هستند.

اینترنت اشیا صنعتی داده های شما را آزاد می کند

به کمک اینترنت اشیا صنعتی ، تمامی اطلاعات تجهیزات و وسایل موجود در شبکه تان، به جای اینکه تنها به یک ساختار وارد شود، در تمامی زیرساخت قابل دسترسی خواهد بود؛ بنابراین می توان از تمامی پتانسیل تجهیزات و دستگاه ها استفاده لازم را داشت.

زمانی که میخواهید قابلیت یا کاربرد جدیدی به شبکه خود اضافه کنید، سیستم می تواند تشخیص دهد که آیا این تغییر با دیگر اجزا سازگاری دارد یا خیر؟ در نتیجه شما را برای اضافه کردن یا عدم اضافه کردن این قابلیت به ساختار کمک خواهد کرد. تمامی ورودی های شما اعم از: یکبار فشار دادن کلید، دوبار فشار دادن کلید، فشار دادن کلید برای چند ثانیه و نگه داشتن آن، خاموش کردن سیستم های روشنایی، روشن کردن سیستم های روشنایی و …، می تواند سیستم را آنگونه که شما در نظر دارید، برای شما مهیا کند. تمامی این تغییرات به کمک اینترنت اشیا صنعتی به سادگی قابل دستیابی خواهد بود و نیاز به تغییری در ساختار و کدنویسی سیستم ها نخواهد بود.

 

علاوه بر این موارد، اینترنت اشیا صنعتی مزایای دیگری نیز دارد:

  • اینکه بتوان اطلاعات را به سادگی از تجهیزات دریافت و در آنها تغییر اعمال کرد، مزیتی بسیار بزرگ برای ما محسوب می شود؛ زیرا نیاز به حصور برنامه نویسان برای انجام این کار را به حداقل می رساند. زمانی که سیستم شما به نحوی پیاده سازی شده باشد که ساختار آن از کدها و برنامه نویسی های پیچیده تشکیل شده باشد،شدیدا نیاز به حضور برنامه نویسان آن خواهید داشت که این امر می تواند بیش از پیش نقش برنامه نویسان را پر رنگ تر کرده که درصورت عدم همکاری آنها با شما، با تهدید مواجه خواهید شد.
  • با استفاده از اینترنت اشیا صنعتی، نمونه برداری از داده ها دیگر لازم نخواهد بود؛ چون شما قادر خواهید بود تا در اطلاعات تان به سادگی دخل و تصرف داشته باشید و در آنها تغییر اعمال کنید. این امر زمانی ارزش خود را نشان می دهد که به خطایی در ساختار سیستم خود برخورید؛ از آنجا که دستیای به اطلاعات مربوط به این خطا دشوار است، در اینصورت کارایی اینترنت اشیا صنعتی واقعا به چشم می آید. مزیت بزرگ دیگری که این ساختار دارد این است که زمانی که شما مقدار زیادی از داده ها را می خواهید و تجزیه و تحلیل نمایید، به راحتی توسط اینترنت اشیا صنعتی، این امر قابل دسترسی است.
  • مهمترین مسئله نیز مدیریت بهینه شرکت ها و صنایع به کمک پروتکل هایی همچون Overal Equipment Effectiveness یا (OEE) و Factory Information Systems یا (FIS) است. اینترنت اشیا صنعتی این قابلیت را به شما می دهد که اطلاعات را از طرفی سرعت بالاتری دریافت کرده و بر روی آنها درصورت نیاز تغییر اعمال کنید و از طرف دیگر فیدبک اطلاعات را دریافت کرده و بر اساس آن، بهینه سازی های لازم را در سیستم تان اعمال کنید.

از چه جایی باید شروع کرد؟ با شروع استفاده از اینترنت اشیا صنعتی، می توان داده هایتان را که در مقایسه با قبل، در ساختاری پیچیده و غیر قابل تغییر با یکدیگر در ارتباط بودند، آزاد کرده و در آنها به راحتی دخل و تصرف داشته باشید. اگر به همه این داده ها نیاز ندارید، در عوض می توانید با ذخیره و یا تغییر در آنها، از انعطاف پذیری بسیار مناسبی در کنترل سیستم هایتان بهره ببرید. استفاده از اینترنت اشیا صنعتی اولین قدم در جهت رسیدن به صنعتی پیشرفته در آینده ای نزدیک خواهد بود.

با استفاده از پروتکل هایی همچون OEE/FIS که در بالا به آنها اشاره شد، شما قادر خواهید بود تا کنترل بیشتری بر روی داده هایتان داشته باشید که در نتیجه افزایش بهره وری در صنعت کاری تان را برای شما در بر خواهد داشت. با استفاده از اینترنت اشیا صنعتی، دیگر خطلایی در کارتان نخواهد بود و می توانید با حداکثر توان و با حداقل هزینه ها، کسب و کار خود را پیش ببرید. اگر نرخ بالایی از نارضایتی ها را داشته باشید، می توانید به کمک اینترنت اشیا صنعتی، این نارضایتی ها را به حداقل برسانید.

از طرفی دیگر می توان به کمک اینترنت اشیا صنعتی در هزینه هایتان نیز صرفه جویی چشمگیری داشته باشید.

یک نظر بگذارید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد