امروزه تمامی صنایع از مزیت های اینترنت اشیا آگاه و در حال پیاده سازی آن در صنایع و کسب و کار خود هستند که یکی از این صنایع، بانکداری است.

صنعت بانکداری مداوم با مسائلی مانند افزایش سرقت، جرم و کلاهبرداری های مالی، نگهداری مشتریان و افزایش رضایت آنها، کاهش هزینه های عملیاتی، کاهش ریسک های سرمایه گذاری مالی و غیره همراه است. از طرفی دیگر مزایای حاصل از بکارگیری اینترنت اشیا سبب افزایش بهره وری و کارایی، کاهش هزینه ها، اتخاذ تصمیمات هوشمند، پیش بینی و غیره می شود. به همین دلیل اینترنت اشیا می تواند این مسائل و چالش ها را در بانکداری کاهش و حتی حذف و بر بهره وری آن بیافزاید. با مشخص شدن مزایا، اهداف و کاربردهای اینترنت اشیا در بانکداری از طریق تحقیقات انجام شده، این پژوهش با بررسی معماری ها و لایه های اینترنت اشیا و پژوهش های انجام شده در زمینه اینترنت اشیا در بانکداری، یک چارچوب  لایه ای را برای اینترنت اشیا در بانکداری ارائه داده است. لایه های این چارچوب شامل زیرساخت، مدیریت دستگاه، ارتباط و شبکه، خدمات و یکپارچگی و کاربرد و کسب و کار است. همچنین در این چارچوب امنیت یک لایه پشتیبان است که بر تمامی لایه ها نظارت دارد.

 

نتایج نشان می دهد که صنعت بانکداری علاوه بر نگاه فنی مانند توجه به زیرساخت های ICT و IT مورد نیاز در یک جنبۀ حیاتی، باید به مواردی همچون عوامل محیطی، سازمانی و مدیریتی، مسائل مربوط به امنیت و حریم خصوصی و چالش های فنی و غیر فنی در لایه های اینترنت اشیا مانند ناهمگونی در اکوسیستم آن ، مسائل مربوط به داده مانند مدیریت کردن و تجزیه و تحلیل داده ها، استفاده از خبرگان، همکاری با دیگر کسب وکار ها و تامین کنندگان و نقش مشتریان توجه بسیار زیادی برای پیاده سازی IoT در بانکداری داشته باشد.

 

بانک ها با ظهور فناوری های جدید (مانند IoT) و نوآوری های همراه با آن مانند تجزیه و تحلیل داده ها، کلان داده و غیره جهت بهره گیری از این نوآوری ها و بهبود در تصمیم گیری های آتی، بکارگیری آنها در صنعت خود را در اولویت قرار داده اند. در واقع صنعت بانکداری برای تولید محصولات و خدمات نوآورانه و مشتری محور از اینترنت اشیا و فناوری های مرتبط با آن برای تحول دیجیتال در سازمان خود به ویژه تحول در مدل های کسب و کار خود استفاده می کنند که این امر باعث افزایش درآمد و در نهایت بهره وری و کاربردهای مشتری محور و کسب و کار محور می شود .

سیستم بانکداری نوین را می توان در سه اکوسیستم بانکداری شخصی “مشتریان”، بانکداری کسب و کار “برحسب مدل و برنامه کسب وکار بانک ها” و بانکداری صنعت های پایه “مانند کشاورزی، صنعتی، خدماتی و غیره” طبقه بندی نمود. همچنین در ناحیۀ نحوۀ همکاری بانک ها با کسب و کارها و شرکت ها، مشتریان آنها می تواند شامل کسب و کارهای کوچک از جمله شرکت های خرد و موسسات شخصی، مشتریان شرکتی مانند شرکت های کوچک و متوسط و مشتریان بزرگ مانند شرکت ها و سازمان های بزرگ باشد.

 

بانک ها می توانند از اشیا، حسگرها و ابزارهای مختلف برای گردآوری داده ها استفاده کنند، که منابع اصلی داده برای بانکداری و بخش خدمات مالی می تواند شامل لپ تاپ، تلفن همراه و تبلت، POS3 ،ATM2، مشتریان،، کارت های هوشمند، تراشه های متصل و دیگر منابع داده باشند. که این داده ها از معاملات و تراکنش ها، اطلاعات شخصی و رفتارهای مشتربان و داده های محیطی و غیره بدست می آید که بانک ها بر این اساس با اتخاذ تصمیمات هوشمندانه تر و قابلیت های تحلیلی پیشرفته به پیش بینی رفتار مشتری در آینده، طراحی محصولات جذاب، هوشمندی تبلیغات و خدمات و ایجادکسب و کارهای سودآور می پردازند. میستری (2113)، کاربردهای IoT در بانکداری را بر اساس اتصالات اشیا و کاربردهای آن در  حوزه طیقه بندی کرده است که بانکداری و خدمات مالی را درگیر آن می کند، که شامل اشیای متصل، شهرهای متصل، اتوموبیل های متصل، منازل متصل و افراد متصل است.

 

بانک ها می توانند از طریق اشیای متصل در زمینه هایی مانند نگهداری داده های مشتریان، مشاوره میان مشتریان و فروشندگان و مدیریت پرداخت ها برای مشتریان سرمایه گذاری کنند. همچنین می توانند از طریق فضای شهر هوشمند و اتوموبیل های هوشمند خدمات شخصی سازی شده و عمومی را جهت پرداخت های مالی و غیر مالی به مشتریان خود ارائه دهند، یا حتی می توانند پرداخت های حاصل از خرید و فروش در حوزه های عمومی و خصوصی مانند سینما، پارکینگ، موزه، خریدهای منزل، پرداخت قبوض را از طریق استقرار IoT مدیریت کنند. حتی این کاربردها نیز فراتر رفته و می توان با استفاده از تعبیه تراشه های بیومتریک یا پوشیدنی ها توسط افراد پرداخت ها صورت گیرند.

پژوهش های دیگری نیز در زمینه پرداخت های بدون تماس، برداشت پول بدون کارت، رسد موقعیت مکانی مشتریان، امنیت ATM ها، کاهش شعب بانکی، خرید هوشمند در مراکز خرید انجام شده است که فرصت های IoT در بانکداری و خدمات مالی را نشان می دهد ، که تعدادی از این پژوهش ها در بخش پیشینۀ پژوهش آورده شده است. متمایز ترین کابرد IoT در بانکداری که اکثر پژوهش ها به آن اشاره کرده اند.

بکارگیری IoT در بانکداری شامل مزایا و فرصت های زیادی است که تعدادی از آنها را می توان بهبود مدیریت ریسک، کاهش هزینه ها، بهبود بهره وری عملیاتی، کاهش دزدی از ATM ها ، کاهش کلاهبرداری و تقلب های مالی، بهبود کارایی و تصمیم گیری های مالی، کاهش حجم پول فیزیکی، افزایش سود از طریق افزایش کارمزد ها، پردش های مالی و اقتصادی سالم، افزایش در امنیت پرداخت ها، کاهش ATM های کم بازده، کاهش نیروی انسانی، افزایش اعتماد و تجربه مشتریان، ورود و سرمایه گذاری (همکاری های مبتنی B2G ،B2B ،B2C) دیگر صنایع و کسب و کارها با بانک ها، ارائۀ خدمات به افراد کم توان، صرفه جویی در زمان و هزینه، کاهش ترافیک، کاهش ازدحام و شلوغی در بانک ها و غیره نام برد.

 

در کنار فرصت ها و مزایای IoT در بانکداری، چالش هایی نیز وجو دارد که یکی از این چالش ها عدم آمادگی و پذیرش بانک ها برای پیاده سازی IoT است . شایمک در پژوهش خود در مورد کاربردهای IoT در زمینه های مختلف، پرداخت های بدون تماس را پیشتازترین بکارگیری IoT در آمریکا می داند، و استفاده از درآمد های حاصل از IoT را تلاش در زمینه های تحقیق و توسعه شامل تحقیقات طرح، ارزیابی نمونه های اولیه و پایلوت محصولات و خدمات جدید بیان می کند . بتایف به بررسی بکارگیری کارت های هوشمند بانکی در بازار مالی روسیه پرداخته است و چالش های پیاده سازی آن را شامل هزینه های زیاد، حمایت های دولتی و خصوصی و یکپارچگی آن با ATM های هوشمند که نیاز به سرمایه گذاری کلان است می داند

 

عوامل موثر بر پیاده سازی IoT در بانکداری را عوامل فنی و غیر فنی مرتیط با فرآیند های پیاده سازی می داند که نقش نهاد های قانونی، نهادهای نطارتی و سیاست های اتخاذ شده از سوی نهادهای دولتی را بیشتر اثرگذارمی داند ، چالش های بانکداری مبتنی بر IoT را شامل امنیت و حریم خصوصی ناشی از تعاملات میان دستگاه ها و ارسال داده، ناهمگونی در ابزارهای مختلف، کارایی و به موقع بودن ارسال بازخوردها جهت ارائۀ خدمات باکیفیت به کاربران، قابلیت اطمینان در مورد دستگاه های متصل، کاربرد و کیفیت خدمات مناسب در مقیاس های بزرگ، نظارت و پایش مداوم، مسائل مربوط به کلان داده، جنبه های حقوقی و اجتماعی و شبکه های حسگر در مقیاس صنعت بانکداری، نام برده است.

همچنین، به بررسی تبیین ارتباط بین اینترنت اشیا و عملکرد با در نظر گرفتن خلق دانش در بانکداری پرداخته اند.

 

نتایج نشان می دهد که IoT منجر به ارائه خدمات بانکی مبتنی بر موبایل برای مشتریان شده و سبب افزایش راحتی و رضایت و کاهش حضور مشتریان در شعب و کاهش هزینه های جاری بانک می شود. همچنین بکارگیری اینترنت اشیا باعث افزایش عملکرد بانک می شود، که این از طریق افزایش در مهارت کارکنان برای روبرو شدن با فناوری IoT با کمک خلق دانش بوجود آمده، محقق می گردد. برای این منظور باید مدیریت ریسک و مدیریت منابع به دلیل هوشمند سازی برنامه ها و فعالیت های بازاریابی و مالی مد نظر قرار گیرد، زیرا بانک بدون یک برنامۀ مدون می تواند هزینه های زیادی را متحمل شود، و قبل از بکارگیری IoT، بهتر است مسائل مربوط به خدمات مناسب برای مشتریان لحاظ گردد.

این پژوهش قصد دارد با بررسی معماری های لایه ای اینترنت اشیا و کاربردها و موارد استفاده IoT در بانکداری چارچوب مرجعی را برای پیاده سازی اینترنت اشیا در بانکداری ارائه دهد تا صنعت بانکداری با بکارگیری آن تحوه پیاده سازی IoT در بانکداری و جنبه های مرتبط با آن آشنا شود. این چارچوب دو جنبۀ فنی و غیر فنی را برای نظام بانکداری درنظر گرفته است که یکی از آنها که در تمامی لایه های آن نقش دارد امنیت و حریم خصوصی است. سوال مهم این است که صنعت بانکداری در ایران باید بر کدام یک از لایه ها تمرکز و سرمایه گذاری بیشتری داشته باشد؟ و اینکه آیا در کنار جنبۀ فنی که این چارچوب بیشتر بر آن برای پیاده سازی اینترنت اشیا در بانکداری تمرکز دارد.

به نظر شما نقش جنبه های غیر فنی برای تسهیل پیاده سازی این چارچوب چگونه خواهد بود؟

یک نظر بگذارید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد